500 Deyim Bulmaca Oyunu

 

Türkçemizde en çok kullanılan 500 deyimden her sefer 10 tanesi soruluyor. Kolay gelsin

TAM EKRAN AÇ

****************

500 Deyim:

1-Abayı sermek

Uzun süre yerleşip kalmak.

2-Abayı yakmak

Birine aşırı bir biçimde gönül vermek, tutulmak, âşık olmak.

3-Açık kapı bırakmak

Gereğinde, bir konuya yeniden dönebilme imkânı bırakmak, kesip atmamak.

4-Ağız değiştirmek

Önce söylediğini başka türlü anlatmak.

5-Akla karayı seçmek

Bir işi başarıncaya değin çok sıkıntı çekmek, güçlüklerle karşılaşmak.

6-Akla hayale gelmemek

İnanılmamak

7-Aklına geleni yapmak

Her istediğini önünü sonunu düşünmeden yapmak.

8-Aklını peynir ekmekle yemek

Düşüncesizce davranmak, delice işler yapmak.

9-Aklından çıkarmamak

Sürekli hatırlamak, unutmamak

10-Aralarından kara kedi geçmek

Dostluk bağlarının gevşemesi, soğukluk girmesi.

11-Arpacı kumrusu gibi düşünmek

İçinde bulunduğu sorunu nasıl çözeceğini uzun uzun düşünmek.

12-Asıp kesmek

İşbaşında bulunan bir kimse yasayı çiğneyerek sert davranmak.

13-Aşık atmak

Yarışmak, yarış etmek.

14-Ayağını yorganına göre uzatmak

Giderini gelirine uydurmak.

15-Ayakları geri geri gitmek

Bir yere istemeye istemeye gitmek.

16-Baklayı ağzından çıkarmak

Gizli tuttuğu şeyleri açıklamak. 

17-Balık kavağa çıkınca

Gerçekleşme olanağı bulunmayan şeyin gerçekleşebileceği kabul edilirse.

18-Bam teline basmak

Birinin çok kızacağı şeyi yapmak veya sözü söylemek.

19-Benzine kan gelmek

Sağlıklı duruma gelmek, canlanmak

20-Bıyık altından gülmek

Birinin durumuna belli etmemeye çalışarak gülümsemek.

21-Bindiği dalı kesmek

Kendisine gerekli ve yararlı olan şeyi farkında olmadan yararsız duruma getirmek

22-Bir dediği bir dediğini tutmamak

Söyledikleri birbirine uymamak, tutarsız konuşmak.

23-Bir kulağından girip öbür kulağından çıkmak

Söylenen söze önem vermemek.

24-Boyunun ölçüsünü almak

Kendi yetersizliğini, beceriksizliğini anlamak.

25-Bozuk çalmak

Canı sıkılmış, yüzü asılmış olmak.

26-Buluttan nem kapmak 

En küçük bir şeyden alınmak, çok alıngan olmak. 

27-Burnunda tütmek

Çok özler, çok arar, çok ister olmak.

28-Burnundan kıl aldırmamak

Kendisine söz söyletmemek, çok huysuz ve kibirli olmak.

29-Can evinden vurmak 

En etkileyici yönünden saldırmak.

30-Canı burnuna gelmek

Bir şey yaparken çok zorluk çekmek.

31-Canını dişine takmak

Her tehlikeyi göze alarak işe girişmek.

32-Cehenneme atsalar odun yaş diye bağırır

Her şeye itiraz eder,çok densizdir, hiçbir durumu beğenmez.

33-Cendereye sokmak

Manevi baskı altına almak.

34-Çamura bulaşmak

Kirli ve uygunsuz bir işe karışmak.

35-Çetele tutmak

Hesap tutmak amacı ile bir yere çizgiler çizmek.

36-Çil yavrusu gibi dağılmak

Toplu olarak bulunan insanların her biri bir yana dağılmak. 

37-Çizgisinden sapmamak

Görüşlerinden vazgeçmemek, kararlı davranmak.

38-Çizmeyi aşmak

Bilmediği, aklının ermediği, yetkisinin dışındaki bir işe kalkışmak.

39-Çorap söküğü gibi gitmek

Başlayan bir iş veya birbirine bağlı birçok iş arka arkaya ve kolayca sürüp gitmek.

40-Çorbada tuzu bulunmak

Bir iş veya görevde az da olsa emeği geçmiş olmak.

41-Çürük tahtaya basmak

Tedbirsizlik edip sonu tehlikeli olabilecek bir işe girişmek.

42-Daldan dala konmak

Çok sık, düşünce ya da konu değiştirmek.

43-Dal gibi kalmak

Vücudu çok zayıflamak.

44-Deveye hendek atlatmak

Birine yapılması çok zor, hemen hemen imkânsız olan işleri yaptırabilmek.

45-Dikiş tutturamamak

Bir işte veya bir yerde herhangi bir sebeple uzun süre kalamamak

46-Dil dökmek

Kandırmak, inandırmak veya yararlanmak için tatlı sözler söylemek.

47-Dile getirmek

Belirtmek, anlatmak, açıklamak, ifade etmek.

48-Dilinde tüy bitmek

Tekrar tekrar söylemekten usanmak, bıkmak.

49-Diline düşmek

Yermek veya alay etmek amacıyla birinin kötü veya yanlış davranışını sürekli söylemek.

50-Dilini tutamamak

Sonunu düşünmeden gelişigüzel konuşmak.

51-Dimyat’a pirince giderken evdeki bulgurdan olmak

Daha iyi bir şey elde etmek uğruna elindekini de yitirmek.

52-Dört duvar arasından kalmak

Evde, kapalı bir yerde kalmak zorunda olmak.

53-Dumanı tepesinden çıkmak

Çok öfkelenmek.

54-Dut yemiş bülbüle dönmek

Neşe ve konuşkanlığını yitirmek, susmak.

55-Dünya başına yıkılmak

Çok sıkılmak, umutlarını yitirmek.

56-Dünyanın kaç bucak olduğunu anlamak

İnsanın başına neler gelebileceğini öğretmek veya öğrenmek.

57-Dünyalara değişmemek

Her şeyden daha fazla sevmek

58-Dünyayı tozpembe görmek

Üzücü durumlara bile iyimser gözle bakmak.

59-El ayak çekilmek

Ortalıkta kimse kalmamak, ıssızlaşıp sessizleşmek.

60-El değiştirmek

Bir şeyin kullanımı veya mülkiyeti bir kimseden başka bir kimseye geçmek.

61-Elden düşürmemek

Bir şeyle sürekli ilgilenmek, elden düşürmemek

62-Eli boş dönmek

Umduğunu alamadan dönmek 

63-Esamisi okunmamak

Kendisine değer verilmemek, adı anılmamak.

64-Eşeğini sağlam kazığa bağlamak

İşini güven altına almak.

65-Eşiğine yüz sürmek

Bir dilekte bulunmak için bir kişiye yalvarmaya gitmek.

66-Etekleri zil çalmak

Büyük sevinç içinde bulunmak

67-Eteğindeki taşı dökmek

Bütün bildiklerini açıklamak 

68-Etek öpmek

Yaltaklanmak, dalkavukluk etmek 

69-Etliye sütlüye karışmamak

Hiçbir şeyle ilgilenmemek, tartışmalı konulardan kaçınmak.

70-Ezbere iş görmek

İncelemeden gelişigüzel yapmak 

71-Faka basmak

Aldatılmak, uzağa düşmek.

72-Fareler cirit oynamak

Bir yerde hiç insan bulunmamak, o yer çok ıssız olmak.

73-Ferman dinlememek

Yasa, kural, yol yöntem tanımamak.

74-Fincancı katırlarını ürkütmek

Zararı dokunabilecek bir kimsenin hoşuna gitmeyen bir davranışta bulunmak.

75-Forsunu yitirmek

Etkinliğini ve saygınlığını kaybetmek. 

76-Fos çıkmak

Bir işin sonu gelmemek, boş çıkmak

77-Foyası meydana çıkmak

Bir olay dolayısıyla bir kimsenin kötü niteliği ortaya çıkmak.

78-Gafil avlamak

Umulmadık, beklenmedik bir zamanda yakalamak, zor duruma düşürmek.

79-Gam çekmek

Tasalanmak, kaygılanmak, üzülmek.

80-Gam yememek

Tasa etmemek, kaygılanmamak, üzülmemek.

81-Gazel okumak

Oyalamak veya kandırmak üzere boş sözler söylemek.

82-Geceyi gündüze katmak

Aralıksız, gece gündüz çalışmak, büyük çaba göstermek.

83-Gemi azıya almak

Söz dinlemez olmak. 

84-Gemisini yürütmek

Bir işi hiçbir engel tanımadan sürdürmek. 

85-Gık dememek

Sesini çıkarmamak, karşı çıkmamak yakınmamak.

86-Gına gelmek

Usanmak, bıkmak.

87-Gırgıra almak

Biriyle alay etmek.

88-Göbeği çatlamak

Birçok güçlükleri yenmek için çok uğraşmak. 

89-Göğsü kabarmak

Övünç duymak, kıvanmak, iftihar etmek.

90-Göğüs geçirmek

Üzülerek erinden soluk almak.

91-Gökten zembille mi indi?

Neden başkalarına tanınmayan haklar ona tanınıyor.

92-Göklere çıkarmak

Aşırı ölçüde övmek.

93-Gölge düşürmek

Bir şeyin değerini veya ününü azaltacak işler yapmak.

94-Gönül almak

Kırılan bir kimseyi güzel bir davranışla hoşnut etmek.

95-Göz boyamak

Kandırmak, yanıltmak, gösterişle aldatmak.

96-Gözlerini fal taşı gibi açmak

Şaşkınlıkla, hayretle bakmak. 

97-Göz nuru dökmek

Fazla emek sarf etmek. 

98-Gözü açılmak

İyiyi kötüyü veya kendisine yarayanı ayırt eder duruma gelmek.

99-Gözünü daldan budaktan sakınmamak

Tehlikeli işlere atılmaktan çekinmemek. 

100-Gözünü dört açmak

Aldanmamak için çok uyanık bulunmak.

101-Halep oradaysa arşın burada

Gereken koşullar hazır,hadi yap görelim.

102-Hacet kalmamak

Gereği olmamak.

103-Hâlden anlamak

Bir kimsenin içinde bulunduğu güç durumu anlayarak sezip anlayış göstermek.

104-Hangi dağda kurt öldü?

Nasıl oldu da böyle umulmadık güzel bir davranışta bulundun?

105-Hâli kalmamak

Gücü, takati, eski durumu olmamak.

106-Hallaç pamuğu gibi atmak

Toplu durumda bulunan kişi veya nesneleri darmadağın etmek.

107-Hapı yutmak

Kötü bir duruma düşmek.

108-Havanda su dövmek

Boşuna uğraşmak.

109-Havsalası almamak

Aklı kabul etmemek. 

110-Her boyaya girip çıkmak

Çeşitli işlerde kısa süre de olsaçalışmış olmak.

111-Her kafadan bir ses çıkmak

Bir konu üzerinde herkes rastgele konuşmak.

112-Her telden çalmak

Birçok konuda bilgisi olmak.

113-Hevesi kalmamak

Şevki kırılmak, isteği kalmamak.

114-Hevesi kursağında kalmak

İstediği, imrendiği şeyi elde edememek.

115-Hevesini almak

İstediği, imrendiği şeyi elde ederek ona doymak.

116-Heyheyleri tutmak 

Çok sinirlenmek.

117-Huyuna suyuna gitmek

Birini kızdırmayacak veya ürkütmeyecek biçimde uysalca davranmak.

118-Huyunu suyunu değiştirmek

Eskisine göre değişik davranmasına sebep olmak.

119-Hüsrana uğramak

Beklenilen sonucun elde edilememesi sebebiyle çok üzülmek, acı çekmek.

120-Icığını cıcığını çıkarmak

En küçük ayrıntısına kadar incelemek, didik didik etmek.

121-Isıtıp ısıtıp önüne koymak

Daha önce geçmiş bir olayı, bir işi, ileri sürülmüş bir düşünceyi sık sık tekrarlamak.

122-Iskartaya çıkarmak

Değersiz bularak bir yana atmak.

123-Işık almak

Güneş ışığından yararlanır durumda olmak.

124-İbret almak

Bir olaydan deneyim kazanmak, ders almak.

125-İç açmak

Gönle ferahlık vermek, gönlü ferahlatmak.

126-İç çekmek

Üzüntüyle derinden soluk almak.

127-İçine kurt düşmek

Kendisine zararı dokunacak bir durum meydana geleceğinden kuşkulanmak.

128-İçi açılmak

Güzel bir şey karşısında sıkıntısı dağılmak, ferahlamak.

129-İçi bayılmak

Çok acıkmak.

130-İçi cız etmek

Ansızın içi sızlamak.

131-İçi daralmak

Sıkılmak, bunalmak.

132-İçi dayanmamak

Düşündüğünü Acıklı bir durumu kaldıramamak.

133-İçi dışına çıkmak

Kusacak duruma gelmek. 

134-İçi erimek

Kaygı duymak, çok üzülmek.

135-İçi gitmek

Bir şeyi yapmayı veya elde etmeyi çok istemek.

136-İçi içine sığmamak

Telaş, sabırsızlık, coşkunluk göstermekten kendini alamamak.

137-İçi kan ağlamak

Çok üzüntü duymak.

138-İçi kazınmak

Açlıktan midesinde eziklik duymak

139-İçi parçalanmak

Birine acıyarak çok üzülmek.

140-İçi rahat etmek

Kaygı duyulacak bir konu bulunmadığını öğrenerek ferahlamak.

141-İçi sızlamak

Çok üzülmek.

142-İçi yanmak

Büyük bir acı, sıkıntı vb nedenlerle çok üzülmek

143-İçinden geçirmek

Bir şeyi yapmayı düşünmek.

144-İçinden gelmek

Bir şeyi yapmak için içten bir istek duymak.

145-İçine atmak

Sıkıntısını kimseye belli etmemek. 

146-İçine daralma gelmek

Sıkıntı basmak, sıkılmak.

147-İçine doğmak

Bir işin olacağını veya olduğunu hiçbir belirtiye dayanmadan önceden sezinlemek, malum olmak.

148-İçtikleri su ayrı gitmemek

Çok iyi arkadaş olmak. 

149-İçine kapanmak

Çevresindeki kişilerle ilgi kurmamak, duygularını kimseye açmamak.

150-İçine kurt düşmek

Kendisine zararı dokunacak bir durum meydana geleceğinden kuşkulanmak.

151-İçine sinmek

İsteğince olduğu için huzur ve mutluluk duymak.

152-İçini ısıtmak

Hoş, tatlı ve huzur verici duygular uyandırmak, coşku vermek.

153-İçini karartmak

Bunalıma veya sıkıntıya sokmak, endişeye düşürmek.

154-İçini kemirmek

Bir üzüntüden rahatsızlık duymak, tedirgin olmak.

155-İçini okumak

Birinin gizli, saklı düşüncelerini anlamak.

156-İğne deliğinden Hindistan’ı seyretmek

Küçük bir olaydan büyük gerçeklere ulaşacak kadar keskin bir kavrayışı bulunmak.

157-İğne ile kuyu kazmak

Yetersiz araçlarla, sabırlı bir biçimde çalışıp çok güç olan bir işi başarmaya çalışmak.

158-İğne ipliğe dönmek

Çok zayıflamak.

159-İki arada bir derede kalmak

Sıkışık, zor şartlar altında kalmak. 

160-İki ayağını bir pabuca sokmak

Birini bir işi hemen yapması için çok sıkıştırmak.

161-İki ateş arasında kalmak

Zor bir durumda karar verememek.

162-İki gözü iki çeşme ağlamak

Sürekli ve çok ağlamak.

163-İki karpuzu bir koltuğa sığdırmak

Aynı anda iki işi veya görevi yapmak

164-İki yakası bir araya gelmemek

Geçim sıkıntısından bir türlü kurtulamamak, borçtan kurtulamamak.

165-İnce eleyip sık dokumak

Bir şeyi bütün ayrıntılarıyla araştırmak, gözden veya elden geçirmek.

166-İn cin top oynamak

Hiçbir canlı varlık bulunmamak.

167- İncir çekirdeğini doldurmamak

Çok az veya çok önemsiz olmak.

168-İpe sapa gelmemek

Akla yakın olmamak veya birbirini tutmamak.

169-İpe un sermek

Geçersiz birtakım nedenler ileri sürerek istenilen işi yapmaktan kaçınmak.

170-İpliği pazara çıkmak

Bir kimsenin kötü niteliğinin zamanla ya da bir olay sonrasında anlaşılması.

171-İpleri koparmak

Bağlı bulunduğu kuruluşla veya yakınlığı bulunan kişilerle ilişkisini kesmek.

172-İpin ucunu kaçırmak

Yönetimde veya bir şeyi kullanmada gereken ölçüyü yitirmek.

173-İple çekmek

Birini ölçülü davranmaya zorlamak.

174-İstifini bozmamak

Aldırış etmeyip durum ve davranışını değiştirmemek.

175-İşi Allah’a kalmak

Kimsenin kendisine yardım etmediği bir durumda, çaresiz kalmak.

176-İş başa düşmek

Kendi işini kendi görmek zorunda kalmak.

177-İş çığırından çıkmak

Bir iş amacından saparak düzeltilmesi güç bir durum almak

178-İş sarpa sarmak

İş, içinden çıkılması zor bir duruma gelmek.

179-İşi aksi gitmek

İstenilen sonucu elde edememek.

180-İşkembeden atmak

Uydurarak söylemek.

181-İz bırakmak

Etkisini kalıcı bir duruma getirmek

182-İzinden yürümek

Birine içten bağlanarak onun başladığı işi aynı anlayışla sürdürmek.

183-Jetonu geç düşmek

Konuşulan veya sözü edilen konuyu geç anlamak, geç intikal etmek.

184-Kabak başına patlamak

Birçok kimsenin ilgili olduğu olaydan, yalnızca bir kimse zarar veya ceza görmek.

185-Kabak tadı vermek

Aşırı tekrarlanması, sürdürülmesi yüzünden bir şeyden bıkkınlık duyarak onu istemez duruma gelmek.

186-Kabına sığmamak

Duygularına engel olamayıp taşkın davranışlarda bulunmak.

187-Kabir azabı çekmek

Çok sıkılmak, üzülmek.

188-Kabuğuna çekilmek

Dışarısı ile olan ilişkilerini kesmek, kimse ile görüşmemek.

189-Kafa patlatmak

Bir konu üzerinde pek çok düşünmek.

190-Kafa sallamak

İkaz etmek için başını iki yana veya öne arkaya hafifçe eğmek.

191-Kaf ası kazan gibi olmak

Gürültülü şeyler dinlemekten rahatsız olmak.

192-Kafası bozulmak

Öfkelenmek, kızmak.

193-Kafasına dank etmek

Bir olay sebebiyle birden ayılmak, doğruyu anlamak.

194-Kafasına koymak

Bir şey yapmaya kesin karar vererek zamanını beklemek.

195-Kâğıt üzerinde kalmak

Yapılması düşünülmüş olduğu hâlde yapılmamak.

196-Kalburla su taşımak

Verimsiz, sonuçsuz bir işle uğraşmak.

197-Kale almamak

Önem vermemek, hesaba katmamak, sözünü etmeye değer bulmamak.

198-Kaleyi içinden fethetmek

Davasını karşı taraftan birinin yardımıyla kazanmak.

199-Kalıbını basmak

Bir şeyi güvenle doğrulamak.

200-Kalıbının adamı olmamak

Görünüşünden beklendiği gibi olmamak.

201-Kalıptan kalıba girmek

Çıkar sağlamak için her duruma uymak.

202-Kanadı altına almak

Korumak, himayesine almak. 

203-Kanat germek

Koruması altına almak, himaye etmek.

204-Kan beynine sıçramak

Çok sinirlenmek, hiddetlenmek, kontrolü yitirmek.

205-Kancayı takmak

Bir kimsenin kötülüğü için uğraşmak. 

206-Kan ter içinde kalmak

Çok terli, yorgun ve perişan bir durumda olmak.

207-Kapağı atmak

Sıkıntısız, rahat bir yere sığınmak, kaçıp kurtulmak.

208-Kapı aralamak

Bir konuya giriş yapmak, karşısındakini hazırlamak.

209-Kapıda kalmak

İçeri girememek.

210-Kapıları kapamak

Bütün ilişkileri kesmek veya anlaşma ortamını ortadan kaldırmak.

211-Kapısını aşındırmak

Yanına çok sık gitmek.

212-Kapıyı göstermek

Kovmak, uzaklaştırmak.

213-Kara çalmak

Birine iftira etmek, kara sürmek.

214-Karda gezip izini belli etmemek

Kimsenin sezemeyeceği biçimde gizli iş çevirmek.

215-Kargadan başka kuş tanımamak

Bildiğinden veya öğrendiğinden kesinlikle şaşmamak.

216-Karıncayı bile ezmemek

Çok merhametli, ince duygulu olmak.

217-Karnı zil çalmak

Çok acıkmış olmak.

218-Kaş göz işareti yapmak

Kaş ve gözle bir şeyler anlatmak, dikkat çekmek.

219-Kaşık çalmak

İştahla veya çabuk yemek.

220-Kaşıkla verip kepçeyle geri almak

Yaptığı bir iyiliğin acısını çıkarırcasına davranmak.

221-Kaşıkla yedirip, sapıyla göz çıkarmak

Yaptığı bir iyiliği hiçe indirecek kötülükte bulunmak.

222-Kaşlarını çatmak

Kızmak, öfkelenmek.

223-Kaş yapayım derken göz çıkarmak

İşi düzelteyim derken büsbütün bozmak.

224-Keli görünmek

Kusuru ortaya çıkmak.

225-Kelleyi koltuğuna almak

Ölümü göze almak.

226-Kelleyi vermek

Canını feda etmek.

227-Kemer sıkmak

Sıkı para politikası anlayışıyla daha az tüketmek.

228-Kök söktürmek

Uğraştırmak, güçlük çıkarmak.

229-Kökünden halletmek

Herhangi bir konuyu veya sorunu temelden çözümlemek.

230-Kökünü kazmak

Bir daha üreyemez duruma getirmek, hiçbir kalıntısını bırakmamak, yok etmek.

231-Kraldan çok kralcı olmak

Birinin davasını ondan daha çok savunur olmak.

232-Kulağı ters taraftan göstermek

Kolay yolu varken bir işi daha zor ve uzun yollar kullanarak yapmak.

233-Kulağına girmemek

Söylenilen sözlere önem vermemek, söylenenleri anlamamak, benimsememek.

234-Kulağına kar suyu kaçmak

Bir duyum almak.

235-Kulak kesilmek

Büyük bir dikkatle dinlemek.

236-Kulp takmak

Bir kimseyi, bir şeyi kusurlu göstermek için bahane, kusur bulmak.

237-Kuş gibi çırpınmak

Çaresizlik içinde telaşlı davranmak.

238-Kuş uçurmamak

Hiçbir şeyin veya kimsenin kaçmasına, geçmesine imkân vermemek.

239-Külahını ters giydirmek

Çok kurnaz olmak.

240-Külahları değişmek

Tehdit ederek bozuşmak.

241-Küpünü doldurmak

Eline fırsat geçmişken çokça para biriktirmek.

242-Kürek kadar dili olmak

Kabaca ve terbiyesizce karşılık vermek.

243-Laf altında kalmamak

Kendisini rahatsız bir duruma düşüren söze gereken karşılığı verip durumu düzeltmek.

244-Laf işitmek

Azarlanmak, birisi kendisine darılmak

245-Lafa karışmak

Biri veya birileri konuşurken bir başkası konuşmak, konuşmaya katılmak.

246-Lafa tutmak

Yersiz, zamansız ve sürekli konuşarak meşgul etmek, oyalamak.

247-Lokmasını saymak

Sofrada yemek yiyen bir kimsenin ne kadar yediğine dikkat etmek.

248-Lügat paralamak

Konuşma dilinde geçmeyen yabancı kelimeler kullanmak, ağdalı konuşmak.

249-Mahalleyi ayağa kaldırmak

Bağırıp çağırarak konu komşuyu tedirgin etmek.

250-Mantar gibi yerden bitmek

Birdenbire veya kendiliğinden ortaya çıkmak.

251-Masal okumak

İnandırıcı olmayan, oyalayıcı sözlerle kandırmaya çalışmak.

252-Masrafa girmek

Bir iş veya yapım için çok para harcamak.

253-Mekik dokumak

İki nokta veya durum arasında sürekli gidip gelmek.

254-Meteliğe kurşun atmak

Parası kalmamak, hiç parası olmamak.

255-Metelik vermemek

Değer ve önem vermemek, umursamamak, aldırış etmemek.

256-Meydan okumak

Korkmadığını, çekinmediğini açıkça bildirmek, kavga veya yarışmaya çağırmak.

257-Meydana çıkarmak

Açıklığa kavuşturmak, ortaya çıkarmak, belli etmek.

258-Meydana getirmek

Olmasını sağlamak, oluşturmak.

259-Meydanı boş bulmak

Kendisini engelleyecek kimse görmeyerek aşırı davranışlarda bulunmak.

260-Mum tutturmak

Aşırı disiplin altına almak.

261-Mumla aramak

Çok isteyerek ve özlemle aramak. 

262-Muradına ermek

İsteğine kavuşmak, dileği gerçekleşmek, arzusu yerine gelmek 

263-Mürekkep yalamak

Çok okumuş, yazmış olmak 

264-Nabzına göre şerbet vermek

Birinin hoşuna gidecek, gururunu okşayacak yolda davranmak.

265-Nabzını tutmak

Düşüncesini, niyetini, eğilimini anlamaya çalışmak.

266-Nabzını yoklamak

Niyetini, düşüncesini, eğilimini anlamaya çalışmak.

267-Nalıncı keseri gibi kendine yontmak

Yaptığı işlerde hep kendi çıkarını düşünmek.

268-Nefes aldırmamak

Dinlenmesine fırsat vermemek, aralık vermemek.

269-Nefes tüketmek

Uzun uzun ve boş konuşmak.

270-Nefesini tutup beklemek

Heyecan, merak veya endişeyle sonucu izlemek.

271-Ne oldum delisi olmak

Ummadığı bir duruma beklemediği bir anda ulaşan kimse çok şımarmak.

272-Not tutmak

Biri söz söylerken başkası onun söylediklerini yazmak.

273-Notunu vermek

Bir kimse için kötü bir kanıya varmak

274-Ocağı batmak

Yuvası yıkılmak veya soyu tükenmek

275-Ocağına düşmek

Birine koruması için sığınmak veya yardım etmesi için yalvarmak

276-Ocağına incir dikmek

Birinin evini barkını dağıtmak

277-Ok yaydan çıkmak 

Geri dönülemeyecek bir iş yapmak 

278-Olmayacak duaya amin demek

Gerçekleşmeyecek, sonuç vermeyecek işlerle uğraşmak

279-On paraya on takla atmak

Az miktar para kazanmak için onursuzca bir sürü şey yapmak.

280-On parmağında on marifet olmak

Elinden her iş gelmek, çok becerikli olmak.

281-O tarakta bezi olmamak

O şeyle ilgisi olmamak.

282-Oyuna gelmek

Aldatılmak.

283-Oyunun kurallarını bilmek

Yapılan işlerin nasıl, kimler tarafından ve hangi ilişkilerle sonuçlandırıldığına ilişkin bilgisi olmak.

284-Ölçüyü kaçırmak

Yiyip içmekte veya davranışlarda aşırı gitmek.

285-Ölümü göze almak

Elde etmek istediği sonuç uğruna ölüm de dâhil her türlü tehlikeye açık olmak.

286-Ömür çürütmek

Uzun zaman emek vermiş olmak veya boşuna vakit geçirmiş olmak.

287-Ömrü vefa etmemek

Bir sonuca ulaşmadan ölmek.

288-Ömrüne ömür katmak

Sevinmesine, mutlu olmasına sebep olmak.

289-Öpüp başına koymak

Bir nimeti veya kutsal sayılan bir varlığı saygıyla el üstünde tutmak, yüksekte tutmak.

290-Pabucunu ters giydirmek

Güç bir duruma sokarak telaş içinde kaçırmak.

291-Pabucu dama atılmak

Kendinden üstün birinin çıkmasıyla gözden düşmek.

292-Pabuç kadar dili olmak

Kabaca ve terbiyesizce karşılık vermek.

293-Paçayı kurtarmak

Kendini bir dertten, tehlikeden veya zor durumdan kurtarmak.

294-Paha biçmek

Değerini tahmin etmek veya belirlemek.

295-Pahalıya mal olmak

Çok para, özveri, emek gerektirmek. 

296-Paniğe kapılmak

Çok korkmak.

297-Palavra atmak

Abartarak konuşmak, büyük başarılardan söz etmek.

298-Para saçmak

Gereğinden çok para harcamak.

299-Parasını sokağa atmak

Değeri olmayan bir mala para vermek.

300-Parasıyla rezil olmak

Para vererek yaptırdığı bir şey iyi çıkmamak, parasının karşılığını alamamak.

301-Paraya kıymak

Gereken yerde para harcamaktan kaçınmamak.

302-Paraya para dememek

Çok para kazanır olmak.

303-Parmağı ağzında kalmak

Çok şaşırmak hayrete düşmek.

304-Parmağında oynatmak

Birine her istediğini yaptırmak, onu kukla gibi kullanmak.

305-Parmağını bile kıpırdatmamak

Bir iş için hiçbir davranışta bulunmamak.

306-Parmak kaldırmak

Bir toplulukta söz istemek için işaret parmağını açık bırakarak kapalı eli yukarı kaldırmak.

307-Parmak ısırmak

Büyük şaşkınlık duymak.

308-Parmakla gösterilmek

Seçkin ünlü olmak.

309-Papara yemek

Azar işitmek.

310-Patırtıya pabuç bırakmamak

Önemli bir tehlike yaratmayacağını bildiği kışkırtmalara, yıldırmalara aldırmayıp bildiğini yapmak.

311-Parsayı başkası toplamak

Bir emeğin karşılığını o emeği çeken değil, başka biri almak.

312-Pılı pırtıyı toplamak

Gitmek üzere bütün eşyalarını toplamak.

313-Pire için yorgan yakmak

Önemsiz bir durum karşısında kızarak kendisine daha büyük zarar verecek davranışta bulunmak.

314-Pireyi deve yapmak

Önemsiz bir olayı büyütmek.

315-Post elden gitmek

Bulunduğu yüksek makamdan ayrılmak zorunda kalmak.

316-Posta koymak

Birini korkutmak, gözdağı vermek.

317-Postu kurtarmak

Öldürülme tehlikesini atlatmak.

318-Pot kırmak

Yersiz ve karşısındakine dokunacak söz söylemek, gaf yapmak.

319-Punduna getirmek

Bir şeyi yapmak için uygun zamanı ve yeri seçmek.

320-Pusulayı şaşırmak

Güç bir duruma düşerek ne yapacağını bilememek.

321-Put kesilmek

Sessiz ve hareketsiz bir durum almak.

322-Rafa kaldırmak

Savsamak, artık üstünde durmamak, ihmal etmek.

323-Rahat yüzü görmemek

Hiç rahat etmemek.

324-Rayına girmek

Bir iş, bir girişim düzene sokulmak, iyi bir duruma getirilmek.

325-Rengi atmak

Korku, heyecan vb.  sebeplerle benzi sararmak.

326-Renk vermemek

Duygularını, düşüncelerini veya başka bir durumunu belli etmemek, bir şeyi bildiği hâlde bilmez gibi görünmek.

327-Renkten renge girmek

Korkudan veya utançtan yüzünün rengi değişmek, sıkılmak.

328-Rüzgâr ekip fırtına biçmek

Yaptığı bir kötülüğün çok daha kötüsü ile karşılaşmak.

329-Rüzgârdan nem kapmak

En küçük bir şeyden alınmak, çok alıngan olmak.

330-Saat gibi işlemek

Aksamadan, ara vermeden çalışmak.

331-Saati saatine uymamak

Durumu, huyu sık sık değişmek.

332-Sabrı taşmak

Artık katlanamaz, dayanamaz duruma gelmek, sabrı kalmamak.

333-Saçına ak düşmek

Saçı ağarmaya başlamak, yaşlanmak.

334-Saçını başını yolmak

Çok üzülmek, üzüntüsünden dövünmek.

335-Saçını süpürge etmek

Kadın özveri ile çalışıp hizmet etmek.

336-Sağ gösterip sol vurmak

Şaşırtmak.

337-Sağ gözünü sol gözünden sakınmak

Çok kıskanç olmak.

338-Safra bastırmak

Açlığını yatıştıracak kadar az bir şey yemek.

339-Sakalı ele vermek

Başkasının sözünden çıkmayacak bir duruma düşmek.

340-Sakalına kar yağmak

Sakalı aklaşmaya başlamak.

341-Sallantıda bırakmak

Bir şeyi sonuca bağlamamak, savsaklamak.

342-Sallantıda kalmak

Bir çözüme bağlanmamak.

343-Saman altından su yürütmek

Belli etmeden iş çevirmek, ortalığı karıştırmak.

344-Sarpa sarmak

Güçlükler ortaya çıkmak, çözülmesi çok güç bir duruma gelmek.

345-Sepet havası çalmak

İşinden çıkarmak, sepetlemek.

346-Sermayeyi kediye yüklemek

Parasını yiyip bitirmek.

347-Sevinci kursağında kalmak

Bir engel sebebiyle hayal kırıklığına uğramak.

348-Sevinçten havalara uçmak

Çok sevinmek.

349-Seyirci kalmak

Bir olay karşısında hiçbir tepki göstermeyerek işe karışmamak.

350-Sıfırdan başlamak

En baştan, hiçbir şeye sahip olmadan bir işe girişmek.

351-Sıfırı tüketmek

Yoksul duruma gelmek, yoksullaşmak.

352-Sırra kadem basmak

Bir kimse ortalıktan yok olmak, ortalıkta görünmemek.

353-Sırtından geçinmek

Geçimini bir kimseden sağlamak.

354-Sırtı yere gelmemek

Bir işte herhangi bir zorluk karşısında sarsılmamak, konumunu kaybetmemek, güçlü olmak.

355-Silip süpürmek

Ne var ne yoksa hepsini yemek.

356-Sineye çekmek

Kötü bir davranış, söz veya olaya ister istemez katlanmak.

357-Sinek avlamak

Müşterisi olmayıp boş oturmak.

358-Son kozunu oynamak

Elinde bulunan son imkânı kullanmak.

359-Son noktayı koymak

Bir işte en son sözü söylemek.

360-Soyup soğana çevirmek

Hiçbir şey bırakmamacasına soymak.

361-Söz vermek

Bir işi yapacağını kesinlikle bildirmek.

362-Sözü ağzına tıkamak

Birinin rahatça konuşmasını engelleyip susturmak, söylemesine imkân tanımamak.

363-Sözü ağzında gevelemek

Söylemek istediğini söyleyememek.

364-Sözü dağıtmak

Konuşurken birçok konuya değinerek anlatmak isteği konudan uzaklaşmak.

365-Sucuk gibi ıslanmak

Baştan aşağı ıslanmak.

366-Su gibi ezberlemek

Yanlışsız okuyabilecek kadar ezberlemek.

367-Sudan çıkmış balığa dönmek

Herhangi bir sebeple ne yapacağını bilememek, çok şaşırmak.

368-Suratından düşen bin parça olmak

Öfke veya küskünlükten ileri gelen can sıkıntısıyla suratı asık olmak.

369-Suratını ekşitmek

Yüzüne memnun olmadığını belirten bir anlam vermek.

370-Suya götürüp susuz getirmek

Herhangi bir işte akıl, zekâ, deneyim ve kurnazlıkla bir diğerini alt etmek.

371-Suya sabuna dokunmamak

Davranışlarını kimseyi incitmeyecek biçimde ayarlamak.

372-Suyuna gitmek

Bir kimseyi sinirlendirmeyecek biçimde davranmak.

373-Sünger çekmek

Bir şeyi hiç olmamış saymak, silmek, silip atmak, unutmak.

374-Sürüden ayrılmak

Herkesin tuttuğu yolu bırakıp ayrı bir yol tutturmak, herkesin yaptığını yapmamak.

375-Sürüncemede kalmak

Bir iş sonuçlanıncaya kadar boş yere gecikmek, uzamak, askıda kalmak, bir türlü sonuçlanamamak.

376-Sütüne havale etmek

İşi, beklenen biçimde yapmasını o kişinin vicdanına bırakmak.

377-Şafak atmak

Öfkelenmek.

378-Şeytana pabucu ters giydirmek

Çok kurnaz olmak.

379-Şeytanın bacağını kırmak

Uğursuzluğu, şanssızlığı, aksiliği yenmek.

380-Şifayı bulmak

Hastalanmak veya hastalığı artmak 

381-Taban tepmek

Uzun yol yürümek.

382-Tabanları yağlamak

Uzak bir yere yayan gitmeye hazırlanmak.

383-Tadı damağında kalmak

Hoşa giden, zevk alınan bir şeyi unutamamak.

384-Tadı tuzu kalmamak

Eski zevki kalmamak, yavanlaşmak.

385-Tadına doyum olmamak

Herhangi bir şey çok beğenilmek.

386-Tadında bırakmak

Güzel giden bir şeyi tatsız bir duruma sokacak ölçüsüzlüğe vardırmamak.

387-Takıp takıştırmak

Özenerek süslenmek.

388-Tam adamına çatmak

Olumsuz bir davranış ve tutum içinde bulunan kimseyle karşı karşıya gelmek.

389-Tam üstüne basmak

Doğru olanı, istenileni bulmak.

390-Tarihe karışmak

Unutulmak, yalnız adı kalmak.

391-Tası tarağı toplamak

Gitmek üzere bütün eşyasını toplamak.

392-Taşı gediğine koymak

Gerekli bir sözü tam zamanında ve yerinde söyleyerek karşısındaki kimseyi susturmak, zekice davranmak.

393-Tefe koymak

Biri hakkında alaylı dedikodu yapmak.

394-Tencerede pişirip kapağında yemek

Geçinme konusunda var olanla yetinmek.

395-Tepeden bakmak

Küçümsemek.

396-Tepesinde havan dövmek

Üst katta oturan biri, gürültü yaparak alt kattakini rahatsız etmek.

397-Tepesine binmek

Genellikle kendinden daha güçsüz kimseleri ezmek, kötü davranmak.

398-Tepeden tırnağa süzmek

Herhangi bir sebeple birine dikkatlice bakmak.

399-Tepesinden kaynar sular dökülmek

Üzüntülü veya kötü bir olay karşısında birdenbire büyük bir sıkıntı duymak.

400-Tepesinin tası atmak

Birdenbire çok sinirlenmek.

401-Tereciye tere satmak

Birine çok iyi bildiği bir şeyi öğretmeye kalkmak.

402-Ters düşmek

Aykırı durumda olmak, karşıt olmak

403-Ters tarafından kalkmak

Aksiliği, huysuzluğu, tersliği üzerinde olmak.

404-Tersine dönmek

Beklenildiği, umulduğu gibi gerçekleşmemek, aksi olmak.

405-Teselli bulmak

Avunmak.

406-Tezgâhı kurmak

İşe başlamak üzere çalışma araçlarını hazırlamak, çalışmaya başlamak.

407-Tıka basa doldurmak

Doldururken çok bastırıp sıkıştırmak.

408-Tıka basa yemek

Mideye sıkıntı verecek kadar çok yemek.

409-Tilki uykusuna yatmak

Uyuyormuş gibi yaparak fırsat kollamak.

410-Tongaya basmak

Kendisini kötü bir duruma düşürmek için hazırlanan bir düzene uğramak, tuzağa düşmek.

411-Topa tutmak

Kötü eleştiri amaçlı saldırmak.

412-Toz kondurmamak

Bir şeyde herhangi bir kusurun varlığını kabul etmemek, bir şeyi kusursuz göstermek.

413-Tozu dumana katmak

Ortalığı altüst etmek.

414-Treni kaçırmak

Bir şeyi elde etme, bir işi gerçekleştirme fırsatını ve imkânını yitirmek.

415-Turnayı gözünden vurmak

Umulmadık bir kazanç veya çıkar sağlama imkânı ele geçirmek.

416-Turşusunu kurmak

Bir şeyin elden çıkarılması gerektiği hâlde buna bir türlü kıyamamak.

417-Turşuya dönmek

Çok yorulmak, bitkinleşmek.

418-Tuttuğu dal elinde kalmak

Dayandığı, güvendiği kimse veya şey önemini yitirerek işe yaramaz duruma gelmek.

419-Tuttuğunu koparmak

Becerikli olmak, giriştiği her işte başarı sağlamak.

420-Tuzluya mal olmak

Çok para vererek satın almak, çok pahalı gelmek.

421-Tükürdüğünü yalamak

Verdiği sözden benliğini küçülterek geri dönmek.

422-Türkü yakmak

Türkü sözünü bestelemek.

423-Tüyleri diken diken olmak

Üşümekten veya korkmaktan vücuttaki kılların dipleri kabarıp kıllar dikilmek.

424-Tüyleri ürpermek

Kötü bir olay, soğuk, gıcıklanma vb. sebeplerle korku veya tiksinti duymak.

425-Ucuz atlatmak

Zor veya tehlikeli durumdan az zararla sıyrılmak.

426-Ucu bucağı olmamak

Başı sonu olmamak.

427-Uçan kuşa borcu olmak

Pek çok kişiye borçlu olma.

428-Umudu boşa çıkmak

Beklentisi, umudu gerçekleşmemek, hayal kırıklığına uğramak.

429-Umudunu kesmek

Artık olacağını beklememek.

430-Uyku bastırmak

Çok uykusu gelmek.

431-Üstünde durmak

Bir işe önem vermek, bir işle yakından ve sürekli ilgilenmek.

432-Üstüne alınmak

Bir davranışın kendisine karşı olduğunu sanarak tedirgin olmak, alınmak.

433-Üstüne toz kondurmamak

Bir şeyin veya kimsenin kusurlu olabileceğini kabul etmemek.

434-Üstüne üstüne gitmek

Çekinmeden sonucu tehlikeli olabilecek bir şeyle uğraşmak, yılmamak.

435-Üstüne vazife olmamak

Görevi olmamak, o görev kendini ilgilendirmemek.

436-Vakit öldürmek

Zamanı yararsız, gereksiz işlerle veya iş yapmadan geçirmek.

437-Varlıkta darlık çekmek

Herhangi bir engel yüzünden elindeki imkândan yararlanamamak.

438-Vebal altında kalmak

Manevi sorumluluk yüklenmek.

439-Volta atmak

Bir aşağı bir yukarı dolaşmak.

440-Yabancılık çekmek

Bir iş veya çevrede yabancı olmaktan doğan güçlüklere uğramak.

441-Yağmasa da gürlemek

Elinden bir şey gelmese de sözle destek vermek.

442-Yağıp gürlemek

Birden çok sinirlenmek.

443-Yağmur yağarken küpünü doldurmak

Fırsat varken ondan yararlanıp para veya mal edinmek.

444-Yağmurdan kaçarken doluya tutulmak

Güç bir durumdan kurtulayım derken daha kötüsüyle karşılaşmak.

445-Yakasına yapışmak

Hesap sormak veya bir şey istemek için tutup bırakmamak.

446-Yakasını bırakmamak

Bezdirecek kadar üstüne düşmek, rahat vermemek, ısrar etmek.

447-Yakayı ele vermek

Kaçamayarak ele geçmek, yakalanmak.

448-Yakışık almamak

Yerinde olmamak, uygun düşmemek.

449-Yan çizmek

Bir işten kaçmak .

450-Yan gelip yatmak

Bir işe karışmayarak rahatına bakmak, keyfince yaşamak.

451-Yan gözle bakmak

Belli etmeden, göz ucuyla bakmak.

452-Yanına bırakmamak

Cezasız bırakmamak, öç almak.

453-Yanına kâr kalmak

Cezasız kalmak.

454-Yangına körükle gitmek

Gerginliği, uzlaşmazlığı artıracak biçimde davranmak .

455-Yanlış kapı çalmak

İsteğinin yapılmayacağı, yersiz sayılacağı bir yere başvurmak.

456-Yaraya merhem olmak

Zorunlu ihtiyacı karşılamak.

457-Yaraya tuz biber ekmek

Bir derdin acısını çoğaltmak.

458-Yarı yolda bırakmak

Yapılan yardımı sonuna kadar sürdürmemek.

459-Yaş akıtmak

Ağlamak.

460-Yaş tahtaya basmamak

Bir işte uyanık davranarak aldanmamak.

461-Yatak yorgan yatmak

Ağır hasta olmak.

462-Yaygarayı basmak

Bağırıp çağırmak.

463-Yelkenleri suya indirmek

Direnmekten vazgeçip karşısındakinin dediğini benimsemek, kabul etmek.

464-Yer yarılıp içine girmek

Yitirilip bir türlü bulamamak.

465-Yerden yere vurmak

Birine türlü yönlerden saldırarak onu çok aşağılayıcı bir duruma düşürmek.

466-Yere çalmak

Yere atmak, yere fırlatmak.

467-Yeri göğü birbirine katmak

Aşırı telaş yaratmak.

468-Yerin dibine geçmek

Çok utanıp sıkılmak.

469-Yerinde yeller esmek

Artık bulunmamak, yok olmak.

470-Yerle bir etmek

Temeline kadar yok etmek, tahrip etmek.

471-Yeşil ışık yakmak

Uygun olabileceğini, izin verilebileceğini belli etmek.

472-Yılanın kuyruğuna basmak

Kötü bir kimseye kötülük yapacak fırsat vermek.

473-Yıldızları barışmamak

Görüş, duygu ve düşünce bakımından uyuşmamak. 

474-Yoluna can vermek

Birinin uğruna ölmek.

475-Yuları birinin elinde olmak

Bir kimsenin davranışları birinin denetiminde, yönetiminde olmak.

476-Yuları ele kaptırmak

Birinin sözünden çıkmayacak duruma gelmek, kendi iradesiyle davranmamak.

477-Yumurta kapıya dayanmak

Yapılacak iş için zaman çok daralmak.

478-Yumurtaya kulp takmak

Bahane bulmakta usta olmak.

479-Yuvasını bozmak

Ev ve aile düzenini dağıtmak.

480-Yük altına girmek

Ağır bir görevi üzerine almak. 

481-Yüreği ağzına gelmek

Birdenbire çok korkmak, aşırı korku veya sevinçten fazlasıyla heyecanlanmak, endişelenmek.

482-Yüreği hop etmek

Birdenbire korkup heyecanlanmak.

483-Yüreği kan ağlamak

Derinden acı duymak, çok üzülmek.

484-Yüreğine ateş düşmek

Felakete uğramak, çok üzülmek.

485-Yüreğine su serpmek

Bir kimseyi kaygı sebebinin ortadan kalkmasıyla veya yeniden umut verecek bir haberle ferahlatmak.

486-Yüz verince astar istemek

Kendisine gösterilen küçük bir ilgiden şımararak geniş yetki elde etmeye, daha çok yarar sağlamaya çalışmak.

487-Yüzüne hasret kalmak

Birinden veya bir şeyden yoksun kalmak, özlemek.

488-Yüzüne kan gelmek

Sağlığı yerine gelmek, benzinin solgunluğu geçmek.

489-Yüzünü güldürmek

Birini mutlu etmek, birine iyilik etmek.

490-Yüzünü kara çıkarmak

Birini utandırmak.

491-Yüzüp yüzüp kuyruğuna gelmek

Uzun sürmüş bir işi bitirmek üzere olmak.

492-Zeval vermemek

Yok etmemek, sona erdirmemek.

493-Zeytinyağı gibi üste çıkmak

Bir sorunda haksız olduğunu kabul etmemek, ustalıkla kendini haklı çıkarmaya çalışmak.

494-Zıvanadan çıkmak

Çok sinirlenmek, öfkelenmek.

495-Zihnini kurcalamak

Bir şey sık sık hatırlanıp insanı düşündürmek.

496-Zil takıp oynamak

Çok sevindiğini belli etmek.

497-Zirveye çıkmak

En üst düzeyde ilgi çekmek, herkes tarafından konuşulur olmak.

498-Zokayı yutmak

Aldatılarak büyük zarara uğramak.

499-Züğürt tesellisi

Kavuştuğu önemsiz şeyin,eldeedemediği önemli şeyleri aratmadığını söyleyerek kendini avutma.

500-Zülfü yare dokunmak

Kırılması doğru olmayan kişileri gücendirecek söz söylemek, davranışta bulunmak.